درسی

درس هشتم :

توبة الثّعليبْ : توبه روباه

كلمه ها و تركيب هاي تازه :

اسْتمّر :‌ادامه داد

الكهف : غار

اعْتمدَ : اعتماد كرد

الماكر: حيله گر

بَرَز –ُ : ظاهر شد

خالَفَ : مخالفت كرد

البطْن : شكم

مَشي : راه رفت

بلّغ : رساند

الْمُخطي : خطا كار

بلبغ عني : از جانب من ابلاغ كن

نفَخَ –ُ : دميد

الْجدودُ :‌اجداد ، جمع جدّ

وََعَظَ – يَعِظُ : نصيحت كرد

الدّيك : خروس

سبَّ –ُ : دشنام داد

ذاتَ يوْم : روزي

الصّفدَعَة : قورباغه

ذوي التيّجان : صاحبان تاج

ظنّ –ُ : گمان كرد

رَفَضَ : ركود ، نپذيرفت

الْعارفُ : دانا

عنّي : از جانب من

قواعد درس هشتم :

در جهان كلمات گاهي به كلماتي برمي خوريم كه در شرايط مختلف، تغيراتي در چهره ي ظاهري آنها پديد مي آيد، در كلمات معيار تغيير، حرف آخر آنهاست. برخي كلمات در زبان عربي با تغيير موقعيت در جمله در جمله حركت حرف آخرشان تغيير مي كند و تعدادي نيز در همه ي موقعيت ها حركت حرف آخر شان ثابت مي ماند.

به كلماتي كه حركت حرف آخر آنها با تغيير موقعيت تغيير مي كند «معرب» مي گويند.

به كلماتي كه حرف آخر آن ها در هر موقعيت ثابت بماند «مبني» مي گويند.

(مانند هذا) : جاءَ هذا

رَأَيْتُ هذا

سَلّمتُ علي هذا

اما كلمات معرب بر اساس حركت حرف آخر آنها به چهار گروه تقسيم مي شوند . حركت حرف آخر كلمات معرب ، اعراب ناميده مي شود.

1. مرفوع : كلمه اي است كه اعراب آن رفع يعني (-ٌ و –ُ) باشد. جاءَ الطّالبٌ .

2. منصوب : كلمه اي است كه اعراب آن نصب يعني (-ً يا –َ ) باشد . رَأَيتَ طالباً

3. مجرور : كلمه اي است كه اعراب آن جر يعني ( -ٍ يا –ِ ) باشد. سلّمْتُ علي طالبٍ

4. مجزوم : كلمه اي است كه اعراب آن جزم يعني (-ْ) باشد. لا تكْتُبْ 

   گروههاي كلمات مبني :

1. مبني بر ضم : كلمه اي است كه حركت حرف آخر آن هميشه و بصورت ثابت –ُ باشد.

مانند : نحنُ – مُنْذُ - كَتَبوا

2. مبني بر فتح : كلمه اي است كه حركت حرف آخر آن هميشه و بصورت ثابت –َ باشد.

مانند هُوَ – كَتَبَ

3 – مبني بر كسر : كلمه اي است كه حركت حرف آخر آن هميشه و بصورت ثابت –ِ باشد.

مانند :‌اَنْتِ

4 – مبني بر سكون : كلمه اي است كه حركت حرف اخر آن هميشه و بصورت ثابت –ْ باشد.

مانند مَنْ ، اُكْتُبْ

كلماتي مانند : لا ، الي ، عَلي كه حرف آخرشان الف است نيز مبني بر سكون هستند.

و كلماتي مانند : في ، الذي، اللاتي كه حرف آخرشان ي ساكن است نيز مبني بر سكون هستند 

 كلمات معرب و مبني :

كلمه : حرف – فعل – اسم

حرف : همه حروف مبني اند

فعل: ماضي و امر مبني هستند

فعل مضارع معرب است

اسم : ضميرها ، اسم هاي اشاره ، اسمهاي موصول ، اسمهاي استفهام مبني هستند.

اسم : بقيه ي اسم ها معرب هستند (غير از اسم هايي كه در خط بالا نام برده شده اند) 

  تمرين اول :

1- اجْعل الكلمات التي تحتها خط في مكان مناسب من الجدول

كلماتي را كه با خط مشخص شده اند در جاي مناسبي از جدول قرار بده .  

الف:

1 – العاقلُ مَنْ وعَظَته التّجاربُ

عاقل كسي است كه تجربه ها به او پند آموخته است

2 – هلْ ينْجَحُ الذّين لا يَدْرسونَ ؟

آيا كساني كه درس نمي خوانند قبول مي شوند؟

3 – هم وَجَدوا طريقةَ يحلّ هذه المشكلة

آنها براي حل اين مشكل راهي يافتند

4 – نحْنُ درسْنا و نجَحْنا في الامتحان

ما درس خوانديم و در امتحان قبول شديم

المبني

  علي الضم علي الفتح علي الكسر علي السكون

الاسم نحن الذين هذه من

الفعل وجدوا وعظته _ درسنا

الحرف _ _ لِ هل

ب :

1- وَ جعَلْنا من الماء كلّ شيءٍ حيّ

هر چيز زنده را از آب آفريديم

2 - لا تتكاسَلْ فأن طريق العزّ صَعْبٌ

تنبلي نكن پس همانا راه عزت سخت است

3 – هلْ يعْتَمِدَ العاقلُ علي الجاهل ؟

آيا عاقل به نادان اعتماد مي كند؟

المعرب

  المرفوع المنصوب المجرور المجزوم

الاسم صعب كل الماء-الجاهل _

الفعل يعتمد _ _ لا تتكاسل

 2- صِلْ كُلّ في العمود الاوّل بما يُناسبها من العَمودُ الثّاني

هر كلمه در ستون اول را به آنچه مناسبش است از ستون دوم وصل كن

  3 – عيّنُ الصحيح في ترجمة العبارات التالية .

در ترجمه عبارت هاي زير ترجمه صحيح را تعيين كن

1. اولئك الذين صدقوا و اولئك هم المتّقون

الف. آنان كساني اند كه راست گفتند و آنان همان پرهيزگارانند

ب. اينان كه راست مي گفتند ، همان پرهيزگارانند

2 – فاصبر علي ما يقولُون ُ وسبّحْ بحمدِ ربّك

الف. پس بر آنچه مي گويند : بي تابي مكن، آنان به ستايش پروردگارت تسبيح گويند

ب. پس بر آنچه مي گويند، شكيبا باش و به ستايش پروردگارت تسبيح گوي

3 – اني لما انْزلْتَ اليّ من خير فقيرٌ

الف.همانا من به آنچه از نيكي به سوي فرستي ، نيازمندم

ب.همان من به آنچه فرستادي از خوبي ها نيازمندم 

  پرتوهاي قرآني درس هشتم :

الف – در آيات زير سه كلمه از يك ريشه هستند، آنها را در بنويسيد .

1. لا تُبْطلوُا صدقاتِكُمْ بالمّن و الاذي

صدقه هاي خويش را با منت گذاشتن و آزار رساندن باطل نكنيد

2. لَهُم اَجْرُ غيرُ ممنونُ

براي آنها پاداش بي منت است

3 – قد منّ الله علَيْنا

خداوند بر ما منت نهاده است.

مّن - ممنونُ - منّ 

  ب : كدام جمله بيانگر مقابل است؟

لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلولَة الي عَنُقِكَ و لا تبْسُطها كُلّ البَسط :

دستت را بگردنت بسته مدار و آن را كلاَ مگشاي

الا تبعاد عن الافراط و التفريط في الانفاق : دوري از افراط و تفريط در انفاق كردن

عدّمُ الاسراف في الانفاق : زياده روي نكردن در انفاق

عدم التسمر علي الدّنيا : حسرت نخوردن به دنيا

الاتبعادُ عن التّكاسُلِ : دوري از تنبلي

مورد اول صحيح است.